Latin Amerikalı Liderler, UNASUR Toplantısı’nda ABD üslerini kıtada istemediklerini vurguladılar.

Canan Ateş
28 Ağustos 2009


UNASUR’un (Unión de Naciones Sudamericana / Güney Amerika Ulusları Birliği) 10 Ağustos tarihinde Ekvator’un başkenti Quito’da yapılan son toplantısında, Kolombiya’daki ABD askeri üsleri ile ilgili görüşmede Kolombiya devlet başkanı Alvaro Uribe’nin bulunmaması nedeniyle Arjantin devlet başkanı Christina Fernandez, bir sonraki toplantının Arjantin’de yapılmasını önermişti. Arjantin’in Bariloche kentinde yapılan UNASUR olağanüstü toplantısına evsahipliği yapan Arjantin devlet başkanı Christina Fernandez, Uruguay, Bolivya, Şili, Ekvator, Brezilya, Paraguay, Venezuela, Kolombiya, Peru ve Surinam devlet başkanlarının katılımıyla Latin Amerika için son derece kritik önem taşıyan bu toplantıya UNASUR dönem başkanı Rafael Correa ile birlikte başkanlık etti.

Christina Fernandez, UNASUR ülkeleri olarak Güney Amerika’nın bir parçası olmayan bir ülkenin bölgede askeri üsler kurması ile ilgili olarak bir doktrinin netleştirilmesi gerektiğini vurguladı. Kendilerinin de benzer bir tecrübeye sahip olduğunu belirten Fernandez, İngiltere’nin 1982 yılında işgal ettiği ve Arjantin kıyılarına sadece birkaç km uzaklıktaki Las Malvinas adalarında askeri üsler kurduğunu ve bunların yalnız ada halkı için değil tüm kıta için bir tehlike oluşturduğunu vurguladı. Bu nedenle tüm kıta ülkelerinin bu konuda net bir çizgide durması ve UNASUR’un bu toplantısından geçenkinden farklı olarak bu yönlü bir sonuç çıkması gerektiğini ifade etti. Güney Amerika’yı bir barış bölgesi olarak tutmanın önemini vurgulayan Fernandez, kıtayı aslında kendisinin olmayan çatışmalardan uzak tutmak gerektiğini belirtti.

Geçen seferki UNASUR toplantısına, aslında konunun muhatabı olmasına rağmen katılmayan Kolombiya devlet başkanı Alvaro Uribe, ABD ile kurulacak askeri üsler konusundaki anlaşmanın imzalandığını belirterek bu üslerin Kolombiya için ne kadar ‘gerekli’ olduğunu ispatlamaya uğraştı. Önce ülkedeki uyuşturu kaçakçılığının geldiği vahim durumu açıklamaya çalışan Uribe, ABD desteğinin bu ‘mücadelede’ son derece etkili olduğunu belirtti. Kolombiya’nın ABD ile ilişkisinin aslında yeni olmadığını, 1950’lerden bu yana devam ettiğini ve bu yıllarda gelişen gerillaya karşı verilen mücadelede ‘ABD’nin büyük katkısı olduğunu’ itiraf etti. Halen Plan Kolombiya çerçevesinde ABD’den alınan mali ve askeri yardımların kıtanın güvenliğini tehdit etmekten çok Kolombiya gibi yoksul bir ülkenin uyuşturucuya ve gerillaya karşı savaşında yardımcı olmak maksadı taşıdığını belirten Uribe, daha sonra hazırlamış olduğu kimi fotoğrafları göstererek gerillanın ‘katliamlar’ yaptığını iddia ederek kimseye inandırıcı gelmeyen şovunun ilk kısmını tamamladı.

Uribe’nin ardından söz alan Uruguay devlet başkanı Tabare Vasquez ise Kolombiya’daki ABD üslerine karşı net bir tavır sundu. Vasquez, Arjantin’in Las Malvinas Adaları’ndaki İngiliz askeri güçlerine karşı nasıl bir tavır alıyorlarsa ABD üslerine de karşı aynı tavrı aldıklarını belirterek, Güney Amerika’nın barışın, özgürlüğün ve bağımsızlığın toprakları olması gerektiğini vurguladı.

Venezuela devlet başkanı Hugo Chavez, UNASUR’un Kolombiya’da barışın sağlanması için bir inisiyatif oluşturması gerektiğini belirtti. Bir Venezuellalı olarak Kolombiya’da bulunan 7 adet ABD askeri üssünden endişe duyduğunu belirten Chavez, internetten edindiği ve kamuya açık olarak ABD’nin savunma politikasını belirten bir dokümandan kimi dikkat çekici noktaları vurguladı. Uribe’nin ısrarla vurguladığı ‘ABD üslerinin tamamen Kolombiya’nın iç meselelerini çözmeye yardımcı olmak amacıyla bulunuşunun’ temelsiz olduğunu, bu belgedeki 12 nolu madde ile somutlayan Chavez, ABD Güney Komandosu’nun Güney Amerika kıtasında hareketli operasyonlar yapabilecek bir noktada konuşlanma konusundaki niyetinin altını çizdi. Ekvator devlet başkanı Correa ise Chavez’in satır aralarından çıkarıp altını çizdiği ve kamuya açık bir belgede dahi bulunan bu niyetin kendilerini çok kaygılandırdığını ve Obama’dan gelip bu konuyu kendilerine bir toplantıda net bir şekilde açıklaması gerektiğini ifade etti.

Chavez, ABD Kolombiya’dan kıtaya yönelik bir saldırı yapmayacağına dair bin kez söz verse dahi, kendilerinin emperyalizmin yalanlarına kulak asmayacaklarını ve bu durumun Venezuela’yı ve Ekvator’u, Kolombiya’nın daha önce topraklarına saldırı yaptığı komşuları olarak kaygılandırdığını vurguladı. Kolombiya’nın ABD ile yaptığı anlaşmayı tüm açıklığı ile ortaya sermesini talep eden Chavez, Honduras devlet başkanı Manuel Zelaya’nın darbe sonrası Kosta Rika’ya götürülmeden önce zorla bindirildiği uçağın sözü edilen belgede adı geçen Palanquero ABD üssüne indiğini ve bunun da ne anlama geldiğini açıkladı. Venezuela devlet başkanı, ABD’nin Honduras darbesindeki rolünü açıkça ortaya koyan Palanquero’daki üsten Güney Amerika ve hatta Afrika’ya müdahale niyetini vurguladı.

Uribe’ye destek veren ve onun ‘gerçek bir vatansever’ olduğunu iddia eden Peru’nun sağcı devlet başkanı Alan Garcia’nın, bu üslerin kıtadaki bir işgal girişimi olmadığını düşündüğünü ve bu üslerin oradaki uyuşturucu kaçakçılığına karşı mücadeledeki etkili olması gerektiğini söylemesi üzerine Ekvator devlet başkanı Correa’nın cevabı ise, bu mücadeleyi ABD ile değil, kıtanın ülkelerinin birlikte vermesi gerektiği şeklinde oldu. Latin Amerika kıtasının Bolivya’daki geçen yıl gerçekleşen darbe girişimini püskürtmeyi başaracak denli etkili bir örgütü olan UNASUR’un uyuşturu ile mücadelede konusundaki tüzük maddesini ise Arjantin devlet başkanı Fernandez okudu. Garcia, Uribe’nin Kolombiya’daki askeri üsleri denetime açması ve casus uçaklar, radarlar olup olmadığının görülmesi gerektiğini talep ederek kendisinin benzer bir durumda bu şekilde davranacağını iddia etti.

Bolivya devlet başkanı Morales ise, kıtadaki ABD varlığını kesin bir dille reddetti. Obama’nın Kolombiya’daki askeri üslerle ilgili açıklamasına ironik bir dille ‘onlar üs değil, sadece uniformalı askeri birlikler’ kariılık veren Morales, sözlerine ‘ABD, oradaki yasadışı uyuşturucu pazarına UNASUR ülkeleri olarak askeri güç göndererek müdahale etmek istesek bize nasıl karşı çıkacaksa biz de buradaki emperyalist askeri varoluşa izin vermemeliyiz’ şeklinde devam etti. Morales, bu üslerin ABD’nin kıtadaki baskısını arttırmak ve yerlileri katleden, emekçi halklara saldıran sömürgeciliğin devamından başka bir olmayacağını vurguladı.

Şili devlet başkanı Michel Bachelet, kıta ülkelerinin kendi iç işlerinden kendilerinin sorumlu olduğunu ifade ederek konunun kıta güvenliği olması durumunda yapılacak anlaşmaların UNASUR nezdinde açıklanması ve içeriğinin bilinmesine ihtiyaç olduğu belirtti.

Paraguay devlet başkanı Fernando Lugo, ülkesinde olduğu iddia edilen ABD üslerinin varlığını yalanlayarak ülkesinin son otuz yıl içerisinde kıtada silahlanmaya en az kaynak ayıran ülke olduğunu ifade etti. Kolombiya’daki ABD üsleriyle ilgili olarak ise ‘bu üslerin, ülkelerin sınırlarını bağımsızlık ve demokrasilerimizi tehdit edecek şekilde ihlal etmesi endişesi taşıyorum’ dedi. Kolombiya’nın bu üslerin UNASUR ülkeleri tarafından denetlenmesine izin vermesi gerektiğini belirten Lugo ‘ eğer saklanacak birşey yoksa tebrikler, yok eğer uygunsuz bir durum varsa UNASUR bunu ülkelerimizin demokrasisine zarar vermeyecek şekilde adapte etmelidir’ dedi.

UNASUR ülkelerinin devlet başkanları, sonuç bildirgesinde ‘Latin Amerika halklarının bağımsızlıklarına yönelik her türlü müdahaleyi engelleme’ konusunda ortak hareket edeceklerini ve kıtayı bir barış bölgesine dönüştürme niyetlerini vurguladılar. Devlet başkanları, kıtadaki yabancı askeri güçlerin varlığının, barışı ve bölgenin güvenliğini tehdit edemeyeceğinin altını çizerek, buradan hareketle Chavez’in ortaya çıkardığı dokümanın Güney Amerikalı bileşenlerden oluşacak olan bir konsey tarafından incelenip bu konuya ilişkin saptamanın yapılması kararını aldılar.